[目次をPDFで見る(4,901.KB)]
[書籍の外観を見る(70.KB)]
長野県史 民俗編 第四巻(一)北信地方 日々の生活
出版:1984年/出版元:社団法人長野県史刊行会/編集者:長野県
章節 | 目次 | 頁 |
第一編 |
|
|
|
|
|
|
|
|
社会生活 |
|
|
第一章 |
|
|
|
|
|
|
|
ムラの発生 |
1 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
ムラの発生 |
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
湖水の排水によってできたとするムラ |
2 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
落人が作ったとするムラ |
3 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
牧場によってできたとするムラ |
3 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
門前にできたとするムラ |
3 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
豪族が作ったとするムラ |
4 |
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
移住によってできたとするムラ |
5 |
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
街道筋にできたとするムラ |
7 |
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
新田開発によってできたとするムラ |
9 |
|
|
|
9 |
|
|
|
|
|
その他 |
9 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
ムラに最初に住みついた家 |
10 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
呼び名 |
11 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
最初に住みついた戸数 |
11 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
その他 |
12 |
|
第二章 |
|
|
|
|
|
|
|
本家・分家 |
13 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
交際 |
14 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
呼び名 |
15 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
付き合っている期間 |
17 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
本家・分家の付き合い |
18 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
分家慣行 |
23 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
分家ができる家 |
25 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
分家をする者 |
26 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
分家の条件 |
30 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
分家に与えるもの |
31 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
同族 |
34 |
|
第三章 |
第一節 |
|
|
|
|
|
|
同族 |
34 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
同族の呼び名 |
35 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
共有物 |
37 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
集まる機会 |
38 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
親しい仲間 |
39 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
血縁関係 |
40 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
仮の親子 |
40 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
葬式組 |
41 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
近隣・隣家 |
41 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
その他 |
42 |
|
第四章 |
|
|
|
|
|
|
|
ムラの共有財産 |
43 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
共有財産 |
43 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
共有地 |
45 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
墓地・堂・庵 |
49 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
その他 |
50 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
共有財産に対する権利 |
51 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
権利の取得 |
52 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
権利の喪失 |
55 |
|
第五章 |
|
|
|
|
|
|
|
ムラの構成 |
56 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
ムラの役員名 |
57 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
三役 |
58 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
その他 |
59 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
役員の選出 |
64 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
役員の選出方法 |
65 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
伍長・組長の選出 |
69 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
氏子総代の選出 |
70 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
役員の任期 |
70 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
役員の任期 |
71 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
交替の時期 |
72 |
|
|
第四節 |
|
|
|
|
|
|
村寄り合い |
73 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
寄り合いの日 |
76 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
呼び名 |
78 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
ムラ入りの慣行 |
79 |
|
第六章 |
|
|
|
|
|
|
|
ムラの仕事 |
81 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
ムラの仕事 |
81 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
呼び名 |
83 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
仕事の内容 |
85 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
ムラの仕事を請負う人 |
90 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
ムラの仕事に出ない場合 |
92 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
出不足金 |
92 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
労力で負担する |
94 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
その他 |
95 |
|
第七章 |
|
|
|
|
|
|
|
制裁と援助 |
96 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
ムラの制裁 |
96 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
呼び名 |
97 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
制裁を受ける行為 |
97 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
制裁の仕方 |
97 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
許してもらう方法 |
98 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
破産援助 |
98 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
破産の時の援助 |
99 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
火災の場合の援助 |
102 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
その他の援助 |
103 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
援助者と待遇 |
105 |
|
第八章 |
|
|
|
|
|
|
|
年齢集団 |
105 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
子供組 |
106 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
子供組の呼び名 |
108 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
加入者と年齢 |
109 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
子供組の行事 |
110 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
若者組 |
112 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
若者組の呼び名 |
115 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
加入者と構成年齢 |
116 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
加入時期の儀礼 |
119 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
活動内容 |
120 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
娘組 |
127 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
その他の集団 |
129 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
壮年組 |
130 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
婦人組 |
131 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
老人組 |
132 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
その他 |
134 |
|
第九章 |
|
|
|
|
|
|
|
相続 |
135 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
家長の座 |
136 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
相続の呼び名と時期 |
137 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
相続者 |
140 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
主婦の座 |
141 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
譲る時期 |
141 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
呼び名 |
142 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
隠居 |
143 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
隠居する場所と呼び名 |
143 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
隠居する時期と持参する物 |
144 |
第二編 |
|
|
|
|
|
|
|
|
人の一生 |
|
|
第一章 |
|
|
|
|
|
|
|
婚姻 |
147 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
恋愛 |
148 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
恋仲の名称 |
149 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
恋愛の印 |
150 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
婚約 |
150 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
クチキキの贈与 |
151 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
酒入れ |
152 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
ユイノー |
153 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
返礼 |
154 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
初婿入り |
156 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
時期 |
156 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
同行者 |
157 |
|
|
第四節 |
|
|
|
|
|
|
荷送り |
159 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
荷送りの人の名称 |
160 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
荷の受け渡し |
164 |
|
|
第五節 |
|
|
|
|
|
|
入家儀礼 |
166 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
門火 |
167 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
嫁のしりたたき |
169 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
履物の処理 |
170 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
勝手回り |
172 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
迎え水ほか |
173 |
|
第二章 |
|
|
|
|
|
|
|
妊娠・出産 |
173 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
妊娠の知らせ |
174 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
時期 |
174 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
方法 |
175 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
妊娠を知らせることば |
176 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
妊娠・出産と夫 |
179 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
夫のつわり |
179 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
出産と夫 |
180 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
安産のまじない |
181 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
出産前のまじない |
182 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
出産時のまじない |
183 |
|
|
第四節 |
|
|
|
|
|
|
ウブユ |
185 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
たらいの数 |
185 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
日数 |
186 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
浴びせる人 |
189 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
その他 |
190 |
|
|
第五節 |
|
|
|
|
|
|
産飯とシチヤ |
190 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
産飯 |
191 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
シチヤ |
197 |
|
|
第六節 |
|
|
|
|
|
|
後産とへその緒 |
199 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
後産の始末 |
199 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
へその緒の始末 |
202 |
|
|
第七節 |
|
|
|
|
|
|
産婦のトコアゲと月小屋 |
204 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
産婦のトコアゲ |
205 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
産屋明けなど |
207 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
月小屋 |
211 |
|
第三章 |
|
|
|
|
|
|
|
育児 |
211 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
子供の初めての外出 |
212 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
他家への訪問 |
212 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
時期 |
214 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
子守と仮親 |
215 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
子守として頼む人 |
216 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
子守との付き合い |
218 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
仮親との付き合い |
219 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
ミヤマイリ |
220 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
期日 |
222 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
供物 |
223 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
作法 |
225 |
|
|
第四節 |
|
|
|
|
|
|
クイゾメ |
232 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
期日 |
232 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
作法 |
234 |
|
第四章 |
|
|
|
|
|
|
|
年齢に伴う儀礼 |
237 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
子供の成長の祝い |
238 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
七五三の祝い |
239 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
成人の祝い |
240 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
厄年 |
241 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
厄年の年齢 |
242 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
厄除け |
243 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
年祝い |
246 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
年祝いの呼び名 |
247 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
祝い方 |
249 |
|
第五章 |
|
|
|
|
|
|
|
死・喪 |
253 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
臨終の儀礼 |
253 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
魂呼び |
254 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
シニミズ |
255 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
死者への供物 |
256 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
マクラメシ |
257 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
マクラダンゴ |
258 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
シカ |
263 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
その他 |
263 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
死亡の通知 |
264 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
告げ人 |
265 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
通知の方法 |
265 |
|
|
第四節 |
|
|
|
|
|
|
納棺 |
268 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
服装 |
269 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
死者の身支度 |
272 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
棺に納めるもの |
274 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
その他 |
277 |
|
|
第五節 |
|
|
|
|
|
|
ノベオクリとイハイワケ |
277 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
ノベオクリから帰っての清め |
278 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
イハイワケ |
279 |
|
第六章 |
|
|
|
|
|
|
|
葬制 |
281 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
墓制 |
282 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
特別葬法 |
283 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
幼児の葬法 |
283 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
妊産婦の葬法 |
284 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
戸外の変死者の葬法 |
284 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
その他の葬法 |
286 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
弔い回りと年忌 |
286 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
弔い回り |
287 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
年忌 |
289 |
|
|
第四節 |
|
|
|
|
|
|
仏葬以外の葬礼 |
294 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
神道系 |
295 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
その他 |
296 |
第三編 |
|
|
|
|
|
|
|
|
住居 |
|
|
第一章 |
|
|
|
|
|
|
|
屋敷 |
297 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
屋敷構え |
299 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
屋敷の名称 |
300 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
屋敷の面積 |
301 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
屋敷の形 |
302 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
好む場所と嫌う場所 |
303 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
旧家の位置 |
306 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
屋敷内の名称 |
306 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
屋敷の入口の名称 |
307 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
屋敷への入口の数 |
309 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
母屋前の空地 |
310 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
屋敷内にある野菜畑 |
311 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
屋敷内にある森や林 |
314 |
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
屋敷内にある墓地 |
314 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
水 |
316 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
昔の飲料水 |
317 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
現在の飲料水 |
319 |
|
第二章 |
|
|
|
|
|
|
|
母屋と小屋 |
320 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
敷地内の建物 |
322 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
普通の家の付属の建物 |
323 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
上層の家の付属の建物 |
328 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
母屋 |
332 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
母屋の呼び方 |
334 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
家造りの名称 |
336 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
屋根を葺く材料 |
339 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
屋根葺き職人の出身地 |
341 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
屋根葺き職人 |
343 |
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
母屋の面積 |
343 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
母屋への入口と土間 |
344 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
入口の呼び方 |
345 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
入口の建具 |
347 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
土間 |
348 |
|
|
第四節 |
|
|
|
|
|
|
とりつぎの部屋 |
350 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
とりつぎ部屋の入口 |
351 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
名称のある柱 |
352 |
|
|
第五節 |
|
|
|
|
|
|
風呂 |
354 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
風呂の名称 |
355 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
風呂場の場所 |
356 |
|
|
第六節 |
|
|
|
|
|
|
便所 |
357 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
外便所 |
358 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
内便所 |
361 |
|
|
第七節 |
|
|
|
|
|
|
馬屋 |
363 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
名称 |
363 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
馬屋と馬の飼育 |
364 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
馬屋の神 |
365 |
|
|
第八節 |
|
|
|
|
|
|
雪と住居 |
366 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
雪囲い |
368 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
入口の雪囲い |
369 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
冬の防風・防寒・明かりとり |
372 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
雪おろし |
375 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
消雪のための池 |
379 |
|
第三章 |
|
|
|
|
|
|
|
間取り |
380 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
間取りの種類 |
381 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
座敷と居間 |
400 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
座敷 |
401 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
居間の名称 |
402 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
勝手 |
403 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
昔食事をとっていた部屋の名称 |
404 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
今食事をとっている部屋の名称 |
405 |
|
|
第四節 |
|
|
|
|
|
|
調理場 |
407 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
調理場の名称 |
408 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
特別の日の調理場所 |
409 |
|
|
第五節 |
|
|
|
|
|
|
寝室 |
410 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
主人夫婦の寝室名称 |
411 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
若夫婦の寝室名称 |
413 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
年寄り夫婦、子供の寝室名称 |
415 |
|
|
第六節 |
|
|
|
|
|
|
仏間と神棚の間 |
416 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
仏壇のある部屋 |
416 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
神棚のある部屋 |
420 |
|
|
第七節 |
|
|
|
|
|
|
生と死 |
423 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
出産の部屋 |
424 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
死者を安置する場所 |
426 |
|
第四章 |
|
|
|
|
|
|
|
いろりとかまど |
428 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
いろり |
429 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
名称 |
430 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
いろりの数 |
431 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
部分名称 |
433 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
自在かぎ |
435 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
火棚 |
437 |
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
いろりの座 |
438 |
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
いろり端での接待 |
441 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
かまど |
443 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
名称 |
443 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
置き場所 |
444 |
|
第五章 |
|
|
|
|
|
|
|
家具・調度 |
447 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
発火具・火具 |
448 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
発火具 |
450 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
火具 |
452 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
照明具・暖房具・寝具 |
457 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
照明具 |
458 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
暖房具 |
462 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
寝具 |
465 |
|
第六章 |
|
|
|
|
|
|
|
建築儀礼 |
467 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
普請 |
467 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
新築 |
468 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
その他 |
468 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
建物の位置選定と地鎮祭 |
470 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
位置の選定 |
471 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
地鎮祭 |
472 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
地つき |
474 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
地つきの名称と方法 |
474 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
地つき歌 |
477 |
|
|
第四節 |
|
|
|
|
|
|
建前と棟上げ |
481 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
建前 |
482 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
棟上げ式 |
483 |
|
|
第五節 |
|
|
|
|
|
|
家移り |
486 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
名称と内容 |
487 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
招待者と祝儀 |
489 |
|
|
第六節 |
|
|
|
|
|
|
建築祝い |
491 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
餅まき |
492 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
建築祝いの粥 |
497 |
第四編 |
|
|
|
|
|
|
|
|
衣生活 |
|
|
第一章 |
|
|
|
|
|
|
|
野良着 |
499 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
男の野良着 |
500 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
上体 |
501 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
下体 |
503 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
女の野良着 |
506 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
野良着 |
507 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
前掛 |
511 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
田植えの身支度 |
513 |
|
第二章 |
|
|
|
|
|
|
|
テッコー |
515 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
男のテッコー |
515 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
呼び名 |
515 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
使用 |
516 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
女のテッコー |
517 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
呼び名 |
519 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
使用 |
520 |
|
第三章 |
|
|
|
|
|
|
|
かぶりもの |
521 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
男のかぶりもの |
521 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
かさ |
522 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
ほおかぶり |
524 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
ハチマキ |
526 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
女のかぶりもの |
526 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
かさ |
527 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
ほおかぶり |
528 |
|
第四章 |
|
|
|
|
|
|
|
脚支度 |
530 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
ハバキ |
530 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
男のハバキ |
532 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
女のハバキ |
534 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
野良仕事の履物 |
535 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
わら草履 |
536 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
わらじ |
536 |
|
第五章 |
|
|
|
|
|
|
|
晴れ着 |
538 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
子供の晴れ着 |
539 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
ウブギ |
540 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
オミヤマイリの着物 |
541 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
発育を願ってつくる着物 |
544 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
三歳の祝い着 |
545 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
女性の晴れのかぶりもの |
545 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
嫁入りのかぶりもの |
546 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
葬式のかぶりもの |
548 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
手ぬぐい |
551 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
喪章と履物 |
551 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
喪章 |
552 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
棺付きの履物 |
553 |
|
|
第四節 |
|
|
|
|
|
|
衣服の新調と中間着 |
555 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
正月や盆の衣服の新調 |
556 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
ふだん着と晴れ着との中間着 |
558 |
|
第六章 |
|
|
|
|
|
|
|
雨具・雪具・防寒具 |
559 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
雨具・雪具 |
559 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
ミノ |
560 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
キゴザ |
561 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
雪降りのときのかぶりもの |
561 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
雪のときの脚支度 |
564 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
ワラグツ |
565 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
カンジキ |
569 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
ハバキ |
572 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
防寒具 |
573 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
頭にかぶるもの |
573 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
着るもの |
574 |
|
第七章 |
|
|
|
|
|
|
|
紡織・染色・保存 |
576 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
紡織 |
576 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
麻布 |
578 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
山野の植物による紡織 |
579 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
ヨリコ |
580 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
つむぎ |
581 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
ジバタ |
584 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
手染めと保存 |
584 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
草木染め |
586 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
草木以外の染料 |
587 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
保存 |
588 |
第五編 |
|
|
|
|
|
|
|
|
食生活 |
|
|
第一章 |
|
|
|
|
|
|
|
食料 |
589 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
主食料 |
589 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
米 |
590 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
米以外の食料 |
593 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
救荒食料 |
596 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
救荒食料 |
596 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
備荒食料 |
598 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
野生の植物 |
599 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
昔利用した植物 |
599 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
今利用している植物 |
605 |
|
|
第四節 |
|
|
|
|
|
|
魚介類の利用 |
610 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
海産の魚介類 |
610 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
淡水産の魚介類 |
616 |
|
|
第五節 |
|
|
|
|
|
|
肉類及び特色ある食べ物 |
618 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
肉類 |
618 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
特色ある食べ物 |
620 |
|
第二章 |
|
|
|
|
|
|
|
貯蔵 |
622 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
穀類の貯蔵 |
623 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
米の貯蔵 |
624 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
麦の貯蔵 |
628 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
そばの貯蔵 |
629 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
大豆の貯蔵 |
630 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
越冬野菜の保存 |
632 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
大根の保存 |
632 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
その他の野菜の保存 |
635 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
保存の方法 |
637 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
日干しによる保存 |
638 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
塩漬けによる保存 |
640 |
|
第三章 |
|
|
|
|
|
|
|
調製 |
644 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
炊事 |
645 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
雑穀の炊事 |
646 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
野菜類を入れる |
648 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
雑炊 |
649 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
粥 |
651 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
味噌・スマシ・タマリ・甘酒 |
651 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
味噌の原料の割合 |
653 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
つくる味噌の量 |
654 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
味噌玉 |
655 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
味噌つくりの用具 |
658 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
スマシとタマリ |
661 |
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
甘酒 |
662 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
豆腐としみ食品 |
664 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
豆腐 |
664 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
しみ食品 |
667 |
|
|
第四節 |
|
|
|
|
|
|
調味料 |
670 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
塩 |
670 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
甘味料 |
673 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
香辛料 |
674 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
食用油 |
674 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
だし |
675 |
|
第四章 |
|
|
|
|
|
|
|
食品 |
676 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
粉食 |
677 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
煮るもの |
677 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
ゆでるもの |
681 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
焼くもの |
683 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
蒸すもの |
686 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
い(炒)るもの |
688 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
間食 |
689 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
田植え |
690 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
刈り入れ |
692 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
山仕事 |
695 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
煮物 |
696 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
改まった日の煮物 |
696 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
日常の煮物 |
698 |
|
|
第四節 |
|
|
|
|
|
|
改まった折の食品 |
703 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
餅 |
704 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
団子 |
707 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
こわ飯 |
709 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
滋養食 |
712 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
年取り魚 |
715 |
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
雑煮 |
720 |
|
第五章 |
|
|
|
|
|
|
|
食制 |
724 |
|
|
第一節 |
|
|
|
|
|
|
夏期の食事の回数 |
724 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
一日三回食事をする |
725 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
一日四回食事をする |
726 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
一日五回食事をする |
728 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
一日六回食事をする |
731 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
一日七回食事をする |
734 |
|
|
第二節 |
|
|
|
|
|
|
冬期の食事の回数 |
735 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
一日三回食事をする |
736 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
一日四回食事をする |
737 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
一日五回食事をする |
739 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
一日六回食事をする |
740 |
|
|
第三節 |
|
|
|
|
|
|
食事をする場所 |
741 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
食事をする部屋 |
742 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
座席 |
743 |
|
|
第四節 |
|
|
|
|
|
|
食事の作法 |
745 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
食品の分配 |
746 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
大食・偏食 |
748 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
食前・食後の作法 |
749 |
|
|
第五節 |
|
|
|
|
|
|
改まった時の食事 |
751 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
祝儀の時の献立 |
752 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
不祝儀の時の献立 |
756 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
酒盛り |
760 |
|
|
第六節 |
|
|
|
|
|
|
供物と俗信 |
767 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
神への供物 |
768 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
仏への供物 |
772 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
食い合わせ |
777 |
章節 | 目次 | 頁 |